انواع مختلف ابزار برقکشی ساختمان
گفتیم لوازم برق کاری را میتوان با توجه به اقداماتی که برق کار میخواهد انجام دهد، دستهبندی کرد. اما برخی از لوازم برق کاری، تجهیزات ایمنی هستند که سلامت برق کار را تضمین میکنند و انجام پروژه برقکاری بدون این تجهیزات کاملا غیر عقلانی است. لباس کار ضد حریق، دستکش عایق و عینک در گروه این ابزارها قرار میگیرند.
ابزارهایی نظیر انواع انبردست، متر، مته برقی، پیچ گوشتی و…، ابزارهای مهم و اساسی هستند که بدون آنها نمیتوان هیچ یک از پروژههای برق کاری را شروع کرد.
بلوک ترمینال، خم کن لوله، نوار ماهی و…، ابزارهایی هستند که در لیست ابزارهای اصلی برای برقکاری مدرن قرار میگیرند. اگرچه میتوان برای پروژههای برقکاری سبک، فقط از ابزارهای ضروری استفاده کرد و کمتر پیش میآید که استفاده از ابزارهای مدرن در این شرایط کاربرد داشته باشد.
اما برای یک برقکار حرفهای فرقی نمیکند که پروژه پیشرو در چه سطحی قرار دارد (بزرگ است یا کوچک). برقکار متخصص قبل از شروع کار همه جوانب را سنجیده و ابزارهای مدرن و اساسی را در یک گروه در نظر میگیرد و همیشه آنها را با خود به همراه دارد.
همانطور که میدانید پروژههای برقکاری معمولا روی زمین یا در ارتفاع انجام میشوند. ازاینرو، تجهیزات مهم دیگری (با نام تجهیزات برق کشی در ارتفاع) نیز وجود دارند که لازمه پروژههای برقکاری در ارتفاع هستند.
در ادامه این مقاله از آرتا الکتریک، بهطور کامل انواع مختلف ابزار برقکشی که برقکارهای حرفهای در جعبهابزار خود دارند را به همراه دلیل خرید آنها بررسی کردهایم.
تجهیزات ایمنی برای انجام برقکاری ساختمان
فرقی نمیکند که یک برقکار حرفهای هستید یا تازه در این زمینه شروع بهکار کردهاید. اینکه خدمات برقکشی را بهصورت سنتی انجام میدهید یا با ابزارهای مدرن برقکاری سروکار دارید نیز اهمیت چندانی ندارد. سه ابزار زیر از تجهیزات ایمنی هستند که باید برای شروع پروژه برقکاری از آنها استفاده کرد.
۱- لباس کار ضد حریق
هر یک از فعالیتهای شغلی در جامعه، برای حفظ سلامت خود از لباس کار استفاده میکنند. فرد برقکار به دلیل سروکار داشتن با جریان مستقیم برق و احتمال اشتعال در هنگام برق کشی، باید از لباس کار ضد حریق استفاده کند. این لباسها مانع از عبور جریان برق میشود و از سوختگی جلوگیری میکند.
۲- دستکش عایق
در صورت عدم احتیاط در پروژههای برقکاری، به دلیل استفاده از ابزارهای تیز و دندانهدار یا لمس گچ و سیمان، متخصص برقکار ممکن است با خطراتی نظیر بریدگی، سوختگی یا حساسیتهای پوستی مواجه شود. با استفاده از دستکش عایق است که میتوان مانع از سوختگی و بریدگی و حساسیت پوست شد. همچنین خطر برقگرفتگی، به وضوح در افرادی که در حین برقکاری از دستکش عایق استفاده نمیکنند دیده میشود.
۳- عینک
برق کارها باید در هنگام کار با ابزارهای برقکاری نظیر دریل، قطع سیمها و… باید از چشمان خود محافظت کنند. ازاینرو، برقکارهای متخصص و حرفهای استفاده از عینک ایمنی را یکی از ابزارهای ضروری در پروژههای برق کشی میدانند.
وسایل ضروری جعبهابزار برقکار حرفهای
لیست ابزار برق کار، که یک برق کار حرفهای باید در هنگام انجام پروژه آنها را در جعبه ابزار خود داشته باشد؛ ۳۲ مورد نام برده شده در ادامه است.
“1- متر نواری. 2- تراز. 3- چراغ قوه. 4- کاتر. 5- پیچ گوشتی دوسو. 6- پیچ گوشتی تکسو. 7- ست آچار آلن (ست شش گوش). 8- انبر زبانهدار. 9- تستر ولتاژ بدون تماس. 10- سیم کش. 11- دم باریک. 12- انبردست. 13- انبر سیم چین. 14- فنر سیم کشی. 15- ولت متر یا مولتیمتر. 16- فازمتر. 17- دریل. ۱۸- چسب برق. ۱۹- اتصال کواکس. ۲۰- آنالیز کننده مدار. ۲۱- مداریاب. ۲۲- عیب یاب کابل. ۲۳- سیم لخت کن. ۲۴- بست کمربندی. ۲۵- بلوک ترمینال. ۲۶- خم کن لوله. ۲۷- داکت. ۲۸- روتو اسپلیت. 29-جعبه تقسیم. ۳۰- بوشن. ۳۱- نوار ماهی (فنر سیم کشی). ۳۲- میله/ قلاب نجات”
دلیل خرید و بههمراه داشتن این ابزار مهم در برقکاری به شرح زیر است:
1- متر نواری
متر نواری مهمترین ابزار یک برق کار است که تنها برای اندازه گیری استفاده میشود. یک متر نواری استاندارد برای اندازه گیریهای میدانی مانند تنظیم ارتفاع برای کلیدها و پریزها، جعبههای وسایل روشنایی و علامت گذاری سطوح برای برش استفاده میشود. متر نواری اغلب به صورت فلزی تولید میشود و میتواند تا 5 متر را اندازه گیری کند.
2- تراز
یک وسیله کوچک مانند تراز، به راحتی در یک جعبه ابزار قرار میگیرد و برای اطمینان از تراز بودن سطح کار استفاده میشود. درحقیقت، تراز کردن جعبهها و کلید پریزها بسیار مهم است که همه این کارها توسط تراز لوبیایی انجام میشود. تراز باید بخشی از ابزار استاندارد هر برق کار ماهر باشد.
استفاده از تراز در سیم کشی ساختمان، مانع از اختلاف ارتفاع بین دو نقطه میشود. ابزار تراز که در برق کاری استفاده میشود، میتواند لیزری یا لولهای باشد.
3- چراغ قوه
از اتاق زیر شیروانی و زیرزمین گرفته تا حفرههای دیوار و سقف و داخل جعبههای برق، مکانهای تاریک زیادی وجود دارند که برای انجام کارهای تعمیر و بهسازی برق به چراغ قوه نیاز دارند. یک چراغ قوه به همان اندازه که برای راحتی در کار کردن لازم است، برای حفظ ایمنی نیز وسیلهای ضروری است.
4- کاتر
یک کاتر برای برش سیم، کندن پوشش پلاستیکی سیم و انجام هر کار دیگر جهت برش راحت و سریع لوازم اولیه برقی ضروری است. مهم است کاتر از کیفیت خوبی برخوردار باشد و با چند بار برش اجسام، کند و خراب نشود.
5- پیچ گوشتی دو سو
برق کاران همیشه از پیچ گوشتیها برای نصب صفحات پوششی، پریزها، سوئیچها و بسیاری از وسایل دیگر استفاده میکنند. بهتر است چند پیچ گوشتی دو سو با اندازههای مختلف داشته باشید تا بتوانید پیچها را در محل خود نصب کنید. امروزه انواع پیچ گوشتی برقی نیز در بازار موجود است که سرعت و راندمان کاری را به طرز چشمگیری افزایش میدهند و کارها را آسانتر میکنند.
6- پیچ گوشتی تک سو
مانند پیچ گوشتیهای دو سو، نوع تک سو نیز برای نصب پیچ در محل مورد نظر خود وسیلهای مهم محسوب میشود. پیچ گوشتیهای تک سو با دستههای عایق نیز برای ایمنی بهتر هنگام انجام کارهای الکتریکی ضروری است.
7- ست آچار آلن (ست شش گوش)
از آچار آلن برای سفت کردن پیچهای سر شش گوشهای استفاده میشود که گاهی اوقات روی پنکههای سقفی، لامپها و لوازم خانگی یافت میشود. به همین علت هم باید در لیست ابزار برق کار وجود داشته باشد. ایده خوبی است که هم یک مجموعه متریک و هم یک مجموعه استاندارد از آچار آلن داشته باشید.
8- انبر زبانهدار
انبر زبانهدار با نامهای زیادی از جمله انبر کانالی، شیار مفصلی، انبر زبانهای و شیاری و انبر راست فک شناخته میشود. این ابزار بیشتر برای کارهای لوله کشی استفاده میشود اما یک جفت انبر زبانهدار برای پروژههای الکتریکی نیز کاربردهای زیادی دارد. استفاده اصلی از این انبر برای سفت کردن گیرههای کابل و تنظیم جعبههای فن سقفی خواهد بود.
9- تستر ولتاژ بدون تماس
شاید مهمترین ابزار الکتریکی تخصصی که میتوانید داشته باشید، یک تستر ولتاژ باشد. یک تستر ولتاژ برای بررسی ایمنی سریع تجهیزات استفاده میشود تا مطمئن شد قبل از شروع کار روی سیم برق یا دستگاه، ولتاژی وجود ندارد. تسترهای ولتاژ غیر تماسی که با باتری تغذیه میشوند، سادهترین و ایمنترین انواع تسترها هستند زیرا میتوانند الکتریسیته را فقط با قرار گرفتن در نزدیکی شیار خروجی یا سیم تشخیص دهند.
10- سیم کش
یکی دیگر از ابزارهای تخصصی برق کار، سیم کش است. سیم کش برای برش و جدا کردن عایق از سیمهای برق استفاده میشود. یک ابزار سیم کش دارای یک ردیف سوراخها با اندازه مشخص برای جدا کردن سیمهای با ابعاد مختلف است و معمولاً شامل فکهای برش برای برش انتهای سیم میباشد. برخی از انواع سیم کش ابزارهای ترکیبی هستند که میتوانند برای جدا کردن ژاکت وینیل از کابل NM نیز استفاده شوند. همراه با یک تستر ولتاژ، سیم کش مهمترین ابزار الکتریکی است.
11- دم باریک
یکی دیگر از ابزارهای المهم برق کاران تخصصی ضروری، دم باریک است. این وسیله برای خم کردن و پیچاندن سیمها استفاده میشود. نوک بلند و باریک این ابزار باعث شده است تا به ابزاری عالی برای کارهای الکتریکی تبدیل شود. بیشتر دم باریکها دارای فکهای برش برای کوتاه کردن سیمها هستند.
12- انبر دست
انبر دست وسیلهای است که برای پیچاندن سیمها به یکدیگر، یک تیغه برش مرکزی برای برش سیم و یک ناحیه دستگیره بین دستهها برای کشیدن سیم استفاده میشود. هرکسی که کارهای برقی معمولی انجام میدهد باید یک انبر دست داشته باشد.
13- انبر سیم چین
سیم چین برای برش سیمها استفاده میشود. این ابزار به طور ویژه با یک لبه برش طراحی شدهاند که تا نوک فکها پایین میروند و به شما این امکان را میدهند تا به قسمتهای تنگ وارد شوید تا سیمها را برش دهید. برخی از انواع این وسیله میتوانند یک آشکارساز ولتاژ داخلی برای تشخیص سیمهای برق داشته باشند. سیم چین برای کسانی که کارهای برقی معمولی تا حرفهای را انجام میدهند بسیار مفید خواهند بود.
14- فنر سیم کشی
شاید عجیب باشد، اما یکی از لوازم ضروری در لیست ابزار برق کار همین فنر است. فنر سیم کشی برای کشیدن هادی سیم رشتهای از طریق لولههای فلزی یا PVC استفاده میشود. هنگامی که کابل NM را از داخل حفرههای دیوار میکشید، یک فنر سیم کشی نیز میتواند مفید باشد. این ابزاری است که جهت افزودن یا گسترش مدارهای الکتریکی استفاده میشود. خرید فنر سیم کشی برای برق کاران حرفهای ضروری است.
15- ولت متر یا مولتیمتر
یک ولت متر برای خواندن سطوح ولتاژ و تأیید اینکه مدارها روشن یا خاموش هستند استفاده میشود. برخلاف یک تستر مدار، این ابزار به شما این امکان را میدهد تا میزان ولتاژی که حمل میشود را قرائت کنید. اشکال پیچیدهتر این ابزار به عنوان مولتی متر شناخته میشوند و نه تنها میتوانند سطوح ولتاژ را بخوانند بلکه توانایی خواندن آمپر، مقاومت و ولتاژ و آمپر DC را نیز دارند. با. این ابزار تخصصی بیشتر توسط برق کاران حرفهای استفاده میشود.
16- فازمتر
فازمتر باید جزء اصلی ابزارهای مورد نیاز برق کار دانست. یک برق کار چطور میتواند تشخیص دهد که یک سیم جریان برق دارد یا خیر؟ فازمتر به برق کار کمک میکند تا تشخیص دهد که آیا سیم یا منبع برق دارای ولتاژ است یا نه! اگر مبتدی هستید، هیچ وقت نباید دست به برق بزنید، تنها وسیله ضروری شما فازمتر است.
17- دریل
دریل جزء ابزارهای ضروری یک برق کار است. او میتواند برای سوراخ کردن دیوار جهت عبور سیم یا پیچ کردن استفاده کند. دریلها در انواع برقی و شارژی در بازار موجود هستند. یک دریل پیچ گوشتی میتواند هم برای پیچ کردن و برای سوراخ کاری مورد استفاده قرار گیرد.
۱۸- چسب برق
چسب برق از ضروریترین ابزار برقکاری بهشمار میرود که از جنس وینیل یا فایبرگلاس است. کاربرد چسب برق، اتصال بین دو سیم و عایق کردن سیمها در هنگام عبور جریان برق از سیم است.
۱۹- اتصال کواکس
محافظت کابل در برابر خرد شدن وظیفه کانتورهای کواکس است. زمانیکه برقکار نیاز دارد یک یا دو کابل را به دستگاهی متصل کند، لازم است تا از آسیب احتمالی (خرد شدن سیم و کابل) محافظت کند.
۲۰- آنالیز کننده مدار
آزمایش توزیع ولتاژ پایین AC به کمک آنالیز کننده مدار انجام میشود. با این دستگاه الکتریکی دیجیتال، میتوان عیبیابی در مدار را سرعت بخشید. جلوگیری از آتشسوزی و شوک الکتریکی و شناسایی سایش و پارگی سیم در مدار با این ابزار انجام میشود.
۲۱- مداریاب
مداریابها دو قسمت گیرنده و فرستنده دارند و با باتری کار میکنند. چگونگی عملکرد کلیدهای مدار در تابلو به کمک مداریاب انجام میشود.
۲۲- عیب یاب کابل (کابل یاب)
دستگاههایی با نام کابل یاب هستند که محل اتصالات کابل در زیر زمین را پیدا میکنند. به کمک کابل یابها میتوان خطای رخ داده شده در اتصالات کابلهای زیرزمینی را پیدا کرد. شناسایی یک کابل خاص از بین دستهای از کابلها نیز به کمک کابل یاب انجام میشود.
۲۳- سیم لخت کن
سیم لخت کن، لایه عایق سیم (پوشش دور هادی) را بدون آنکه به هادی آسیب بزند از سیم جدا میکند. گاهی این پوشش آسیب دیده و باید برای اتصال بهتر در مدار آن را از سیم جدا کرد. همچنین ممکن است برای اتصال دو سیم به یکدیگر لازم باشد تا عایق سیمها را جدا کرد.
۲۴- بست کمربندی
نام دیگر بست کمربندی، زیپهای پلاستیکی است. این بستهای پلاستیکی که در جعبه ابزار برق کار وجود دارد، اتصال کابل و سیمها به یکدیگر را آسانتر میکند و به منظم قرار گرفتن کابلها کنار هم کمک میکند.
۲۵- بلوک ترمینال
ابزار بلوک ترمینال، وظیفه گروه بندی چند سیم را برعهده دارد. همچنین برقکارهای حرفهای برای اتصال یک سیم به مدار یا چند سیم دیگر، از بلوک ترمینال استفاده میکنند. اتصال سیم کشی به زمین، اتصال کلیدها و پریزها به برق نیز به کمک این ابزار انجام میشود.
۲۶- خم کن لوله
لولههای عبور دهنده یک خط صاف هستند که برای مکانهایی نیاز به تغییر جهت دارند. برای تغییر جهت این لولهها باید از خم کن لوله استفاده شود. خم کنها نیز انواع مختلفی دارند که با توجه به عملکرد هر یک، برقکار میتواند آن را خریداری کند.
۲۷- داکت برق
برای برق کشیهای روکار از داکت سیم و کابل استفاده میشود. داکت برق مانع از فشار و آسیب دیدگی سیمها میشود. احتمال قطعی را کاهش مید
هد و سبب نظم و مرتب سازی در سیمها میشوند. داکتهای برق ضد آب هستند و برای سیم کشی محلهای مرطوب نیز کاربرد دارد.
۲۸- روتو اسپلیت
روتو اسپلیت برای جدا کردن عایق (غلاف) سیمها کاربرد دارد. در صورتی که تعداد سیمها زیاد باشد به جای سیم لخت کن از روتو اسپلیت استفاده میشود.
۲۹- جعبه تقسیم
به جایگاهی که اتصالات برقی در آن قرار میگیرند، جعبه تقسیم میگویند. به کمک این جعبه تقسیم از اتصالات برق در سیم کشی ساختمان انشعاب گیری میکنند. این انشعاب گیری با توجه به شرایط گاهی روکار یا توکار است.
۳۰- بوشن
برای آنکه بتوان لوله عبور دهنده سیم را به جعبه تقسیم، تابلو فیوز یا … متصل کرد از بوشن استفاده میکنند. بوشن قابلیت اتصال دو لوله با قطر یکسان را نیز دارد.
۳۱- نوار ماهی (فنر سیم کشی)
برقکار وقتی میخواهد از داخل یک محفظه (داکت یا لوله عبور دهنده) سیم را عبور دهد، میتواند یک سر آن را به نوار ماهی متصل کند. هنگامی که انتهای فنر سیم کشی در طرف دیگر لوله دیده شد، آن را بیرون بکشد. با استفاده از نوار ماهی کابل سریعتر کشیده میشود.
۳۲- میله/ قلاب نجات
درصورت استفاده نکردن از تجهیزات ایمنی، افرادی که در پروژه برقکاری مشغول به کار هستند ممکن است دچار برق گرفتگی شوند. به کمک این ابزار میتوان افرادی که دچار برق گرفتگی شدهاند را بدون صدمه زدن به خود، از برق جدا کرد.
تجهیزات ایمنی برای برقکشی در ارتفاع
پیشتر به تجهیزات ایمنی که هر برقکار باید از آنها استفاده کند اشاره کردیم (دستکش عایق، عینک ایمنی و لباس کار ضد حریق). زمانیکه برقکار تصمیم به سیم کشی در ارتفاعات را دارد باید علاوهبر تجهیزات ایمنی اولیه و اقلامی که در لیست جعبه ابزار برقکار حرفهای قرار دارد؛ از تجهیزات زیر نیز استفاده کند.
۱- کلاه ایمنی
استفاده از کلاه ایمنی مانع از برخورد اجسام به سر برقکار در ارتفاعات میشود. چنانچه برقکار در ارتفاعات دچار سانحه برق گرفتگی بشود، در هنگام سقوط از ارتفاع نیز کلاه ایمنی محافظ سر برقکار خواهد بود.
۲- کفش ایمنی
کفش ایمنی مناسب برای برقکاری هیچگونه متریال فلزی ندارد و عایق الکتریکی است.
۳- کمربند ایمنی
کمربند یا لینارد، کمک میکند تا در صورت بروز هرگونه مشکل برای برقکار اتفاقی نیفتد. کمربندهای ایمنی در ارتفاع از خطر افتادن برقکار در صورت برق گرفتگی یا لیز خوردن او، جلوگیری میکند.